Цкъа пхьег1а т1а гулбенна латташ хиннаб нах. Дувца кхы х1ама ца хилча, оапаш бувца эттав царех ца1.
- Ч1оаг1а дика вахаш вар тха да. Дукха ремаш яр тха, дукха жа 1улаш дар. Цхьа отар дар тха, ч1оаг1а д1аьха дар из отар. Кхало 1ояьча дийнахьа цу отар чу д1ачухийцача бакъилга, дий-нахь а бус а са ца ло1аш, никъ бича, из бакъилг цу отар чура эг1арча на1арех араялалехьа цунах йоккха говр хургьяр. Иштта д1аьха дар тха отар. Из отар дизза доахан дар тха. Из беррига а боахам да венначул т1ехьаг1а д1абаьлар тха. Отар а доха а даь, наха д1ай-хьай кхихьа д1адаьлар. Ч1оаг1а дика ха яр из.

- Ай д1авала! Уж мара дарий шун даь? - аьннад, керда оапаш дагалувцаш лаьттача цхьаькхане. — Боахамцара дар-м дош дац. Ше вале ираз долаш хила веза. Тха да вар хьона ираз долаш. Тха даь г1уркх бар хьона ираз долаш. Тха даь г1уркх бар хьона сигал хьал а кхоачаш. Цо ший безам хилча морхаш д1ай-хьай а лаьхке, малх а хьожийтар, ший безам хилча дог1а а дел-хийтар. Цун хиннар дар хьона ираз.
- Из бакъдац, х1анз 1а оапаш бувц, - аьннад, д1аьха отар хинначун во1о.
- Хьона сенах хов аз оапаш бувций?
- Хье бакълув 1айха яхе, хьаалал, мичахьа лелабаьб хьа дас из г1уркх.
- Аьъ, хьона хаций из мича лелабаьб? Шун даь отар чу лела-баьб-кх.
Иштта гучабаьннаб шинне а оапаш наха.
ШУНЦИГА ХЬОШ-М ВАЦ ИЗ?
Цхьа хьаша нийсвеннав даа х1ама а, сага лампа а, ювза ц1и а йоацача шийлача фусама. Цу шийлача фусаме пхьераза 1овижа вийзав хьаыша. 1уйрана фусам-даьга лоалахара саг веннав, аьн-на хоам баьб. Г1оттаваь ший хьаша а ийца лоалаха кодаме вахав фусам-да.
Ераш таьзета д1акхаьча тоъал ха яьннача г1олла, дакъа араэцаш хиннад. Дакъа араэцаш, ювза ц1и йоацача, даа х1ама доа-цача, шийлача, сага лампа йоацача, баьдеча фусаме вода хьо, ва нанас яьр яларг, яхаш, хьалха белхаш хиннаб истий.
— Волле, чуг1ойя, кийчо е вай, - аьннад, хьаьшо, - ер саг, хьагучох, шунцига вахьаш ва.
ЦАГЕНА ДАЬ ДОАКЪОШ
Цхьан диинахьа саррахьа Цаген волча ши лоалахо венав, ер 1ехаве дага волаш. Цаген хьаара а ваьккха, къоалаг1а воаг1ий хьо, аьннад цар. «Воаг1а», - аьнна, царца вахав из.
Бахха шоаш болхача д1а а кхаьча, кхий чура арабаьккхаб ши каи цхьа боджи. Из фос а йоалаеш шоаш ц1абаьхкача, Цагена доакъахоша хаьттад, мишта екъаргья вай ераш, ераш-м ши каи цхьа боджи ма йий, аьнна.
- Аз дергда нийса дакъа, - аьннад Цагена.
- Дакъа дел х1аьта, Цаген, - аьннад новкъосташа.
- Кхы укхаза-м дакъа де х1ама а дац, - аьннад Цагена, - нийсо е вай доахке. Шо шиъи каи ер цхьа боджи кхоъ шо да, ер ши каи со цхьа божжи кхоъ тхо да. Из да-кха нийса дакъа, - аьннад Цагена. Новкъостий раьза хиннабац. - Шо- раьза деце ший даьга юхалургда-кха вай ераш, - аьннад Цагена. Кхы Цаген къарве а ца мега, укхо яхачоа раьза а хинна, шоай бодж а ийца чубахаб новкъостий. 1уйрийна Цагена на1ар т1а венав уж дайна саг. Жаи боджи ейнаяц хьона аьнна, хаьттад цо. Х1анз хьа устаг1ан дулх, кхийхка дала доаллаш, кхауллаш да, хьо хьа-чувоале дуийтаргда аз хьога, - аьннад Цагена.
- Даим хьай бегаш беш ва хьо, - аьнна д1авахав жа дола да.
ЮРТО КЪАЬРЪЯЬ КХАЛСАГ, ЦО КЪАРДАЬ ШАЙТ1А
Селлара во хиларах, юртахоша цхьа барт баь эккхаяь д1айодаш хиннай цхьа кхалсаг. Цу юртарча наьха барт эг1абе, юкъе ц1ур болла, дезалаш цхьоаг1онах баьха царех деладала, бер делхадаь наьна дог дохаде додаш хиннад шайт1а. Юртал арахьа в1ашагкхийттаб уж (хьалхарча замалахь шайт1аш наха гуш хиннад, йоах). Шайт1ано хаьттад сесагага:
- Фу леладу 1а? - аьнна.
- Со д1айода укх юртара.
- Фу дар цу юрта?
- Ворх1 ж1али доаллар цхьан зунгата ког буаш.
- Ай, ма з1амига хиннад уж ж1алеш? - хаьттад ш1айт1ано.
- Тоадена хиларах, цхьанне ши устаг1 буаш дар уж, - жоп деннад кхалсаго.
- Ай, ма з1амига жа хиннад уж!
- Лакха хиларах, сага кулг хьал да кхоачаш дар уж жа, -аьннад кхалсаго.
- Ма лоха хила веза из къонах!
- К1оарга хиларах, г1ув чура хий 1очукхайда хьалъэцаш вар.
- Ма т1ехига г1ув хиннай из! - цецдаьннад шайт1а.
- 1уйранна 1очукхесса кхера сарахь мара 1очу ца кхоачаш к1оарга ма яр из г1ув.
- Ма лоаца ди хиннад из!
- 1уйранна д1алаьллача 1асилгах сарахьа етт хулаш д1аьха дар из ди.
- Хьо къаьръяь араяьккхача юрта додача балийха со лора-долда, - аьнна кхыча юрта бодача новкъа д1адийрзад шайт1а.
Д1аяьздаьр Дзовр – наькъан Аза
«Сердало»