ГIалгIай мехка йоккхагIчáрех йолча юрта Наьсаре éрача денна базар оттар, черсий, къоаршой, хIирий, гIумкий, гΙазкхий, кхыметтел гуржий мехкара а нах боагΙаш. АргIанарча базара дийнахьа цига ваха лаьрхIа, лоамара араваьлар, шийца новкъостий болаш, Жабал. Шаьрачахьа Iахо мел вода, мах дикка лакхагIа боландаь, жаи гаьзарийи дохка болхар уж.

Жабала дохка дугар шоай долчарех ах совгIа жа, шоашца кIеззига гаьзарий а йолаш, уж хургбар цхьа ткъаь ит-тех корта. Жéна хьалха яр цхьа эрш ах эрш хиллал шозза чоалъяьнна муIаш йола мосала бодж.
БIийг йолча хана денз, Жабала хьалкхеяь, хьайба иштта хилар тамаш йолаш, геттара кхетаме яр из. АргIанара Iул кхаьча ше жега водаш, бежа муIех дIаболлар Жабала дуача хIамах бизза тIорми. Из во-ацар цунна тIа а кховдийтацар бежо. ТIорми баккха веначунца лира моастагIал а хулар цун, тIакхайдáр лозаве а тарлора. Жа маша ма эттинге, лакхе, шув тIа яьле, Iоюжар из, жéга бIарг кхоабаш мо. Делкъа ха ма хиллинге, Жабала хIама ала ца дезаш, шув тIара Iолохеяьле, хийцце тIайодар даьна. Вокхо тIорми хьа а баьккхе, цу чура из раьза хургйола юа хIама лора цун-на. Саббаре шийна кхаьча моака диэ, юха а яхе, ше ил-лача Iоюжар. Цох дувца-м дуккха тамашне хIамаш дар. СалаIа дIавижачча тхьайсе, кIеззига наб йий 1улга во-алла саг хьасомаваьлча, дукха нийслора жа тхьовра шоаш хиннача доацаш. Бакъда, бодж хулар, пурхаш беш, сагота хьувзаш. Жега воалар хьагIеттача, хийцце йолалора из. Бодж йодачахьа жа даха хилар шеко йоа-цаш, тIеххьа волалора 1ул доаккхаш вар, дукха ха яла-ле Iулá тIа а кхувра.
ДаьттагIа тух доахаш хьаст бар Жабалар. Из а цу бежаца дувзаденна хьал долаш бар.
Лоам бáхача нáха, шоай тух доахаш моттиг еце, гаьзарашта юкъера «чIарх» аьннагIа йола остолг е боштолг чу а елле, цар ма юъа хIама юийташ, тезагIдола хий а меладеш, ши кIира доаккхийтар. Уж геттара тезлора. ТIаккха дIахийце, бIаргкхоабар царга. ДIаиде, хьаиде, ког Iобийтте, лаьттах бата бухь хьийк-хе, юххера а цхьан метте мотт хьéкха йолалора. Цигара аьхкача, туха берхIа гучабоалар. Цу метте чáнаш от-тайий, берхIа хьачубетташ, царна кIалха цIи йоагайо-ра. ТIаккха кхийхке Iанарца хий дIа а дахе, кIай жувр мо дола тух юхедусар. Нáха, ийдеш, дIакхухьар из. Эца воагIачо, бежан е устагIа дув ха нийсйий, цIий хьалаьце, из дихье дIа а тохийте, кийчдойтар тух. «ЦIий техача, цунна эшар хьалдизе, бос а баьле, кIайлу тух», – оалар боккхийча нáха. Бусалба ди хьатΙаийцача цIий деттилга дитад, из хьарама да áларах.
Жабала лаьрхIадар, жа-гаьзарий дIа а дехкá, саг цIайоалае. Цхьацца бахьанаш нийслуш, гаьнадаьнна-дар гIулакх, цIайоало вIаштIехьа ца доалаш.
Маьре яхá йиша мара нанас даь хIама дацар Жаба-ла. Бакъда даьна баь вежарий бар, цхьа йиша яр, хьашт мелд дика а болаш, мога новкъостал а дора цар.
Дá венна дукха ха яр, Жабалá вIалла дага а вагIацар из. Укхун нана йоалаяьяр шоай даьна боккхагIболча дезала, шоай нана ма кхелхинге а. ЯьгIано йоI яр ГIайгIат, акхар даьга йоагIаш, бакъда, хьаькъал долаш, къонахчун мо денал долаш, саг яр. Ена дукха ха ялале велар мар. Ер йисар ший шин берацеи маьр-дезалцеи. ВIалла еха а ца хьовзаш, цIен доал хьабеделлá, маьр-дезалца тарлуш, ший маьр-цIаьшца дагайоалаш, кхий-начоа саг йоалаеш, йόдар маьре йохийташ, дIаходи-хьар ГIайгIата шоай вахар.
ЗIамагIа вола маьр-воI, саг йоалаяь, дIабувваьккха; бáха хайшар ераш. ХIаьта денз, кхийча йиIиг яхийта а, воккха хилча воIа саг йоало а ма езий, яхаш, даим цIена-хьаьнала къахьегаш, хьавIашагIкхийттачох етт эцаш, жа эцаш, гаьзарий эцаш хΙама дора ГIайгIата.
ЙиIиг йодаш, дехкадар шоай долча жех кхоалагIа дакъа. Мога новкъостал вежараша даьдар йодача йи-шийна. ТIеххьара дезалхо хΙанз хьахинначох саг йоа-лаяь Iохоаве а, цIен эшар-дезар эца а, несийна эша гIирс вIаштIехьабаккха а лаьрхIá вохийташ вар ГIайгIата воI Наьсаре жа дохка.
Жабалá дика бовзар Наьсаре бода никъ. Шолха гIолла Iоъарабаьнна, аренашка да бодар из. Уж мотти-гаш акха ядаш, пáна яр. Фийла хила везар. КIезиг-дукха кагий оакхарий хулар цига, наггахьа бертий а нийслора. Цар зе де тарлора, цхьаь цу аренашка хилча. Цудухьа, виъ-пхи саг вIашагIкхийте, ден сердало йола ха а нийсйий, чакхбоалар цига гIолла базар тIа болха-раш; хьалха а, тIехьа а, уллув а баьле. Иштта, хьайбаш лорадеш, низ бола бений жIалеш а хулар царца. Хийла царех пхьаро ше цхьаь борз ювш а нийслора.
Кхы зе-зулам доацаш, цу моттигах дIачакхбаьнна, салаIа сайцар базар тIа болхараш. Акхарца вар вокк-халгахьа лестá цхьа саг. Цо дувцар:
– Ер вай чакхдаьнна моттиг вай пачъхьалкхе иллá я. Укхаза цун кертера шахьар Магас хиннай. Из яккха ихача гIаьрхоша шозза йоха а яьй. Хьалха йохаяьраш моалой ба. Ялх беттá тIом баьб ца йоаккхалуш. Цхьаккха духьале йоацаш, шоаш тIанийсбенна моттиг шаьръеш, хьабоагIа уж цецбаьннаб духьалъ-эттáча ни-зах. Цар лаьрхIа хиннад; кхычахьа санна шоашта наIараш хьаелларг, ца елле, сарале ераш караберзабе. Иштта шоаех бIубеннача царна укхаза хетар хиннадац. Цу замалахьа тIехболча тIема гIирсаца кийчбенна хин-наб моалой: пенаш дохо дΙарзáш а, шурдолгаш а, кхы-дола герз а долаш. Дуне даьккха боагIаш моалой ба, аьнна, хезача; вайцига а бахканза Iергбац уж, аьнна; кийчо яьй шахьархоша. Цу хана лоам, байдда лелаш, дукха денале эбаргаш хиннаб. Мохк баккха гIаьрхой баьхкалга хайча, оарцагIбаьхкаб уж. Моалошта, шоаш арахьа болга ца хойташ, чIоагIа зе деш хиннад эбарга-ша. Шоай низ бохачахьа баьлча, боккхий нахи, бера-ши, кхалнахи дIакарарбаьхá, лоамашка хьалбига лаьрхIад шахьархоша. Цига тIаухаш, моаста-гIашта гургбоаца ха а нийсъеш, нах лоам хьалкхийлаб байдда лелачáр. Юххера а ежай шахьар. Дошлой хьалха а бо-лаш, вувр вувш а, висáр карарвоалаш а, лоам хьалчу-бахаб вайнах.

Полная версия тут