Бой кхаба атта дац
Наьха котамаш лечкъаеш ва яхаш ц1и д1аяха хинна Эди,
бус наб ца кхеташ, араваьнна лелача цун лоалахочо зийнав.
Тебба ваха шоай котама бун чу 1охайнав из. Цо баь дегабу-
ам нийса хиннаб. Ах бийса яьннача хана, горингий ни1 хьа
а йийлла чухьежав Эди. Цо ц1илеторг хьалсегача котамаша
фуаш деча яьшка т1а а хайна ваг1а лоалахо вайнав цунна.
Хьаша чуваьлча нийсса ураэттав ц1енда.
Марша воаг1алва хьо, Эди, - аьннад к1алваьг1ачо.

Моаршалца вахалва, са лоалахо, - аьннад Эде.
- Фу бала т1акхаьча хьувз-те хьо? - хаьттад ц1ендас. - Са-
гото йоацаш вий хьо?
- Даьра, йоккха сагото ма я согара яр, - аьннад Эде. – Кхо-
ана мангала ваха дагадехадар сона. Сона сайна цхьаннена
могаргдий б1арччача 1анна кхаь бежана тоъаргйолаш йол
хьакха. Цхьа-ши новкъост эшаш лехаш лелар со.
- Ма дика болх ба-кх кхы дукхаг1а нах хьона ца эшаш.
Хьахьий, ер ши новкъост д1авига хьайца, - аьнна, цхьа кота-
ми цхьа борг1али д1акховдаяьй ц1ендас Эдега.
Котам цхьан т1аьна к1ал а борг1ал шоллаг1ча т1аьна
к1ал а елла д1аволавеннав Эди.
- Сабарделахь, сих ма лелахь, - аьнна, т1ехьакхайкав
ц1енда. -Хьахьий, ер акхар дезалхо а д1ахьолахь.
Из а аьнна, яьшка чу илла фуъ д1акховдадаьд цо Эдега.
- Са фу дайнад, ер бой ца кхаьбача? – аьнна вахав Эди.
ЭГ1АЗВАХА ЦАГЕН
Сесаг шийга юха лийннай аьнна, эг1азваха Цаген, чехка
чиллан паста хьа а ийца, сесага етта волавеннав. Ше ч1оаг1а
лозаеш санна, моттийта ц1ог1а хьекхаш хиннад сесаго.
- Даьллахьий, сесаг, из хьай баге бахьан долаш сога хьай-
на лазар а сенна дайта 1а, сона халахетар а сенна ду 1а,- яь-
хад Цагена.
Кица
Борг1ало ший котамашта доал деш мо лертт1а шоай ис-
ташта доал де ца ховш дукха ма1а нах нийслу вайна юкъе.
Котамо ший к1оригашта мо лертт1а шоай дезалашта доал де
ца ховш кхалнах а нийслу вайна юкъе. Уж шаккъе а, хьаллаца
к1ал боаг1а а боацаш, сийна сигале кхеллача Дала, вайнеи,
вайна безараштеи, вай дезараштеи юкъера гаьна боахалба.
Къахьа чох чам ца баьккхача,
мерзачун чам хайнабац
Цхьа йоккха саг во1ацеи несийцеи ца а товш, маьре яхача
ший йо1 йолча яха д1аяхай. К1ира а, бутт а, шу а даьннад
йоккха саг йо1ацеи нейцацеи яхаш.
Т1еххьара, нана к1орда а яь, йо1 бахьан леха яьннай из
юха ц1аяхийта, шийна т1а бехк а боацаш.
Цхьан дийнахьа маро устаг1 бийннаб. Т1аккха йо1о
устаг1ан г1ог1 лочкъа а даь, йоккхача сага корталена юкъе
а делла, йоккха саг йижа уллача маьнгена к1ал д1адиллад.
Г1ог1 дайналга хайна нейц из лаха эттав. Цхьаккха дича а
цхьаннахьа корадоаг1аш хиннадац устаг1ан г1ог1. Шийна
х1ама ца ховш санна, сесаго марага хаьттад, «фуй 1а лехар?»
аьнна.
- Даьра, устаг1ан цхьа г1ог1 доацаш-м да, лахача цхьан-
нахь ара кора а ма даг1ац, - аьннад маро сесагага.
- Хьажал, д1а нани йижа уллача маьнгена к1ал, корталена
юкъе а доаллаш, улар фуй, - аьннад сесаго марага.
Вокхо маьнге к1ал улла кортали хьа а ийца хьадаьстача,
цун юкъе доаллаш хиннад укхо лийха г1ог1.
Циггача эг1азвахача нейцо йоккха саг ц1аэккхаяьй.
Елха а елхаш новкъа г1олла йоаг1аш хиннай йоккха саг.
Къиза вале а во1 тол, эйх1аза яле а нус тол, - яьхад йоккхача
саго.
Из д1ахезад, цигга гаьна доаццаш доахан доажадеш ваь-
ллача цун во1а. Т1аккха кий 1очу а эза, ший кетара кач ура
а оттабаь, ший оаз а хийца, д1а а ваха, хаьттад цо йоккхача
сагага:
- Малий хьо? Фу даьд хьона? Мичахьара йоаг1а хьо?
- Даьра, во1ацеи несийцеи ца а товш, йо1и нейци долча
яха яхаяр со. Йо1о тийша болх а баь, нейцо ара я яьккха,
ц1айоаг1аш я со, - аьнна, д1адийцад йоккхача саго шийна
хиннар во1ага, из ца а вовзаш.
- Яле, чехка ц1а а яхе, хьай во1ацеи несийцеи тар а луш,
цар яхар а деш яхалахь, кхы царца эйх1аза а ца йоалаш, - аь-
ннад во1о йоккхача сагага.
Кхы цунга х1ама ца а оалаш, цунца 1адика а йийца, д1а-
ц1а а яха, ший во1ацеи несийцеи юха яха 1охайнай йоккха
саг.
Цу хана денз оалаш да яхаш дувц «къахьачох чам ца баь-
ккхача, мерзачун чам хайнабац», яхаш.

Д1аяздаьр Дзо вр-наькъан Аза

«Сердало»